KUALA LUMPUR, 19 November 2024 – Malaysia adalah sebuah negara beraja berperlembagaan, di mana Yang di-Pertuan Agong (Agong) memainkan peranan signifikan dalam sistem keadilan melalui kuasa pengampunan yang termaktub dalam Perkara 42 Perlembagaan Persekutuan. Kuasa ini merangkumi pemberian pengampunan penuh atau bersyarat, pengurangan hukuman, dan pelepasan sementara kepada individu yang disabitkan kesalahan. Dalam sistem demokrasi berparlimen negara ini, kuasa ini tidak hanya simbolik, tetapi menjadi instrumen penting dalam menjamin keadilan dan belas ihsan.
Kuasa pengampunan Agong berakar daripada prerogatif monarki pada era pra-kolonial, di mana raja-raja mempunyai kuasa mutlak dalam membuat undang-undang dan melaksanakan keadilan. Walaupun kuasa mutlak itu telah disalurkan kepada institusi-institusi lain selepas kemerdekaan, kuasa pengampunan kekal sebagai hak eksklusif Agong, yang tidak boleh dicabar atau diganggu oleh mana-mana pihak lain, termasuk badan kehakiman.
Dalam konteks undang-undang, kuasa pengampunan Agong sering dianggap sebagai prerogatif peribadi yang tidak terikat kepada syor Lembaga Pengampunan. Kes-kes mahkamah terdahulu telah menetapkan bahawa keputusan Agong dalam perkara ini adalah “non-justiciable” atau tidak boleh disemak semula oleh mahkamah. Ini menegaskan bahawa kuasa ini adalah mutlak dan bebas daripada campur tangan pihak ketiga.
Isu ini menjadi semakin relevan dalam perbincangan semasa mengenai permohonan pengampunan bekas Perdana Menteri, Datuk Seri Najib Razak. Tan Sri Azhar Azizan Harun, bekas Yang Dipertua Dewan Rakyat, menyorot perkembangan terbaru berkenaan permohonan Najib yang kini berada dalam proses semakan kehakiman. Permohonan ini turut mencabar keputusan Mahkamah Tinggi yang mengklasifikasikan beberapa bukti sebagai keterangan khabar angin “hearsay”, satu perkara yang menimbulkan perdebatan hangat dalam kalangan peguam dan pemerhati undang-undang.
Tan Sri Azhar menyatakan ketidakpuasan hatinya terhadap sikap kerajaan yang dikatakan tidak telus dalam mengendalikan status petisyen Najib. Beliau menegaskan bahawa petisyen ini bukan sahaja mempunyai implikasi perundangan tetapi juga kesan politik yang besar. Ketelusan dan keadilan dalam proses ini amat penting untuk memastikan kepercayaan rakyat terhadap institusi diraja dan kerajaan.
Selain itu, Azhar turut menekankan bahawa Najib, sebagai seorang pemohon pengampunan, mempunyai harapan sah untuk mengetahui keputusan petisyennya. Dalam kerangka kedaulatan undang-undang, beliau menyatakan bahawa hak ini adalah asas kepada keadilan dan harus dihormati oleh semua pihak, termasuk kerajaan.
Dalam analisis ini, jelas bahawa kuasa pengampunan Agong bukan sekadar isu perundangan, tetapi juga melibatkan persoalan moral dan politik. Ketelusan, penghormatan terhadap hak individu, dan penegasan prinsip keadilan adalah elemen penting yang perlu dipelihara dalam mengendalikan isu ini.
Kes Najib sekali lagi mengingatkan kita tentang pentingnya keseimbangan kuasa dalam sebuah demokrasi. Kuasa Agong, walaupun mutlak dalam hal pengampunan, mesti digunakan dengan penuh tanggungjawab dan keadilan. Proses ini juga perlu diiringi dengan ketelusan agar kepercayaan rakyat terhadap institusi diraja terus terpelihara.